Factors of selection and quality of wood used for woodcraft in medieval Polish strongholds and early urban centres
| 1 | W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Lubicz 46, 31-512 Kraków |
| 2 | Centre for Archaeology of Hills and Uplands, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Sławkowska 17, 31-016 Kraków |
Online publication date: 2018-12-24
Publication date: 2018-12-24
Acta Palaeobotanica 2018; 58(2): 231–287
KEYWORDS
ABSTRACT
This paper discusses various aspects of the use of wood for crafts in the Middle Ages, based on
xylological analyses of 4211 crafted items of everyday use discovered at 62 archaeological sites in Poland. Over
1500 items were identified in the authors’ own analyses, and the remaining taxonomic data were taken from
the literature. The research showed that the main types of wood used at the time were Pinus sylvestris, Quercus
sp., Fraxinus excelsior, Picea sp. vel Larix sp., Taxus baccata, Alnus sp., Abies alba and Euonymus sp. Nineteen
other taxa were used to make a much smaller pool of objects.
At most of the analysed sites a similar set of materials was used to produce the items, regardless of their
age and location. The choice of wood was selective and was based on the characteristics of particular tree and
shrub species. Large coopered vessels were primarily made of wood from Quercus sp., Pinus sylvestris and Taxus
baccata. The manufacture of turned utensils usually involved Fraxinus excelsior, while stave bowls were made
using only Pinus sylvestris and Picea/Larix (mainly Picea abies).
To verify the local availability of the source taxa, we used pollen sequences from natural and anthropogenic
sites in the vicinity of the places where the examined artefacts were found. The choice of wood was limited by
the availability of the trees and shrubs. In north-western Poland the most important taxa used for woodworking
in the Middle Ages were Pinus sylvestris, Quercus sp., Fraxinus excelsior and Fagus sylvatica; in the south,
Picea/Larix and Abies alba were used most frequently. Some items made of Abies alba, Picea and Larix were
imported from other parts of the country.
We inferred two stages of the use of wood by medieval Polish craftsmen. In the first stage, from the mid-10th
century to the late 12th century, they largely used deciduous taxa; the second stage, from the 13th to the 15th
centuries, saw the increased use of conifers.
We found that the medieval craftsmen chose high-quality wood without defects. Radial wood with the best
technical parameters was preferred. Its share increased in the late Middle Ages; this can be attributed to the
craftsmen’s increasing familiarity with carpentry techniques.
REFERENCES (294)
1.
ADAMCZYK J. 2015. Atlas pędów zimowych, rozpoznawanie roślin drzewiastych w stanie bezlistnym. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
2.
AMANN G. 2009. Drzewa i krzewy. Kieszonkowy atlas. Seria flora i fauna lasów. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
3.
ANAGNOST S.A., MEYER R.W. & DE ZEEUW C. 1994. Confirmation and significance of Bartholin’s method for the identification of the wood of Picea and Larix. IAWA J., 15(2): 171–184.
4.
ANDRZEJEWSKI A. & SIKORA J. 2009. Drohiczyn średniowieczny i nowożytny w świetle badań z roku 2006 (summary: Drohiczyn in middle and modern ages from the research of 2006 perspective). Podlaskie Zeszyty Archeologiczne 5: 153–195.
5.
ANDRZEJEWSKI A. & SIKORA J. 2013. Street, Square and Cemetery in Medieval and Modern Drohiczyn. Wratislavia Antiqua 13: 76–88.
6.
AUCH M., BUGAJ U. & TRZECIECKI M. 2013. Archeologia w Radomiu – archeologia dla Radomia. Próba podsumowania pierwszych lat projektu „Park Kulturowy Stary Radom”: 9–39. In: Buko A., Główka D. & Trzecieski M. (eds), Radom korzenie miasta i regionu, tom 3. Archeologia w obliczu wyzwań współczesności. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
7.
BADURA M. 1998. Szczątki botaniczne ze szczególnym uwzględnieniem roślin użytkowych: 319–336. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 3. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
8.
BADURA M. 1999. Szczątki roślinne – analiza warstw kulturowych: 324–349. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 4. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
9.
BARAN D. 2003. Naczynia drewniane w średniowiecznym Szczecinie. Studium z historii kultury materialnej X-XVI w., maszynopis rozprawy doktorskiej w archiwum IAE PAN O/Szczecin.
11.
BARNYCZ-GUPIENIEC R. 1959. Naczynia drewniane z Gdańska z X-XIII wieku. Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis, 8: 1–109.
12.
BARNYCZ-GUPIENIEC R. 1961. Tokarstwo i bednarstwo z XIII–XIV wieku w osadzie miejskiej w Gdańsku. Materiały Zachodniopomorskie, 7: 391–434.
14.
BENKOVA V.E. & SCHWEINGRUBER F.H. 2004: Anatomy of Russian Woods. Haupt Verlag, Wien.
15.
BIAŁOBOK S. & HELLWIG Z. (eds). 1955. Drzewoznawstwo. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
16.
BIAŁOBOK S. 1970. Sosna w lasach Polski od późnego glacjału po czasy współczesne (summary: Pine in Polish forests from the late glacial period to the present time): 20–54. In: S. Białobok (ed.), Sosna zwyczajna. Pinus sylvestris L. Nasze Drzewa Leśne 1. Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
17.
BIENIEK A., WACNIK A. & TOMCZYŃSKA Z. 2006. Rośliny z późnośredniowiecznych warstw archeologicznych na Rynku Głównym w Krakowie. Raport z badań prowadzonych w 2004 roku. Materiały Archeologiczne, 36: 201–219.
18.
BISKUP M., CZAJA R., DŁUGOKĘCKI W., DYGO M., JÓŹWIAK S., RADZIMIŃSKI A. & TANDECKI J. 2008. Państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Wiedza i Społeczeństwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
19.
BOBIK I. 2012. Zabytki drewniane z późnośredniowiecznej latryny. Archeologia Stargardu, 1: 185–199.
20.
BODZIARCZYK J. & CHACHUŁA P. 2008. Struktura populacji cisa pospolitego Taxus baccata L. w rezerwacie przyrody „Cisy w Serednicy” w górach Słonnych (Bieszczady Zachodnie) (summary: Population structure of common yew Taxus baccata L. in the „Cisy w Serednicy” (Yews at Serednica) nature reserve in the Góry Słonne Mountains (Western Bieszczady Mts.), Poland). Roczniki Bieszczadzkie, 16: 191–214.
21.
BORATYŃSKI A. 1986. Systematyka i geograficzne rozmieszczenie (summary: Systematics and geographic distribution): 63–108. In: S. Białobok (ed.), Modrzewie Larix Mill. Nasze Drzewa Leśne 6, Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
22.
BRISBANE M. & HATHER J. (ed.), 2007. Wood use in Medieval Novgorod. The Archaeology of Medieval Novgorod, 2. Oxford, Oxbow Books.
23.
BROWN A. & PLUSKOWSKI A. 2011. Detecting the environmental impact of the Baltic Crusades on a late–medieval (13th–15th century) frontier landscape: palynological analysis from Malbork Castle and hinterland, Northern Poland. J. Archaeol. Sci., 38(8): 1957–1966.
24.
BUGAŁA W. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
25.
BUKO A. 1999. Początki państwa polskiego: pytania-problemy-hipotezy. Światowit, 1(42) Fasc. B: 32–45.
26.
BUKO A. 2011. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia-hipotezy-interpretacje. Wydawnictwo Trio, Warszawa.
27.
BUKO A. 2013. Wstęp: 5–7. In: Skubicha E. & Kwiatkowska–Rzodeczko M. (eds), Piotrówka. Pamięć rodowodu. Katalog wystawy. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Radom.
28.
BUKOWSKA-GEDIGOWA J. & GEDIGA B. 1986. Wczesnośredniowieczny gród na Ostrówku w Opolu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
29.
BÜNTGEN U., FRANK D.C., NIEVERGELT D. & ESPER J. 2006. Summer temperature variations in the European Alps, AD 755-2004. J. Clim., 19: 5606–5623.
30.
BÜNTGEN U., KYNC T., GINZLER Ch., JACKS D.S., ESPER J., TEGEL W., HEUSSNER K.U. & KYNCL J. 2013. Filling the Eastern European gap in millennium–long temperature reconstructions. PNAS, 110: 1,773–1,778.
31.
CEDRO A. 2004. Wpływ warunków klimatycznych na kształtowanie się przyrostów radialnych cisa pospolitego (Taxus baccata L.) w rezerwacie Cisy staropolskie w Wierzchlesie. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 200: 47–57.
32.
CIVIS THORUNENSIS 1931. Na śladach podziemnego Torunia. Sensacyjne odkrycie z ul. Św. Ducha. Średniowieczna kanalizacja w Toruniu. Kopernik jako inżynier. Słowo Pomorskie, 11: 8.
33.
CNOTLIWY E. 1987. Stan, potrzeby i program badań archeologicznych szczecińskiego Podzamcza oraz wyniki prac w latach 1986–1987. Przegląd Zachodniopomorski 31(2), z. 3: 133–149.
34.
CNOTLIWY E. 1996. Szczecin w drugiej połowie XII i w XIII wieku w świetle ostatnich badań archeologicznych. Przegląd Zachodniopomorski, 11(40), z. 1: 7–41.
35.
CNOTLIWY E., LECIEJEWICZ L. & ŁOSIŃSKI W. (eds). 1983. Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe. Polskie Badania Archeologiczne 23. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
37.
CYWA K. 2016a. Znaczenie użytkowe drewna Euonymus sp. w średniowiecznej Polsce (summary: Uses of spindle tree Euonymus sp. wood in medieval Poland). Fragm. Flor. Geobot. Polonica, 23(2): 321–347.
38.
CYWA K. 2016b. Analysis of wood and bark remains from the site in Czermno (Analiza pozostałości drewna i kory ze stanowiska w Czermnie): 499–509. In: Florek M. & Wołoszyn M. (eds); The early medieval settlement complex at Czermno in the light of results from past research (up to 2010). Material evidence, vol. 1 (Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Czermnie w świetle wyników badań dawnych (do 2010). Podstawy źródłowe, vol. 1. U źródeł Europy Środkowo–Wschodniej/Frühzeit Ostmitteleuropas, Tom 2, część 1/Band 2, Teil 1, Kraków–Leipzig–Rzeszów–Warszawa.
39.
CYWA K. 2018a. Trees and shrubs used in medieval Poland for making everyday objects. Veg. Hist. Archaeobot., 27(1): 111–136.
40.
CYWA K. 2018b. Uwarunkowania doboru surowca drzewnego w polskich grodach i ośrodkach wczesnomiejskich w średniowieczu – analiza ksylologiczna przedmiotów użytkowych. (Unpublished doctoral dissertation). Instytut Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk, Kraków.
41.
CZARTORYSKI A. 1975. Z przeszłości cisa (summary: Yew in the past): 134–140. In: Białobok S. (ed.), Cis pospolity Taxus baccata L., Nasze Drzewa Leśne, vol. III, Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
42.
DANIELEWICZ W. 2012. Drzewa leśne Polski: 21–61. In: Matuszkiewicz W., Sikorski P., Szwed W. & Wierzba M. (eds), Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla. Ilustrowany przewodnik. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
43.
DEMBIŃSKA M. & PODWIŃSKA Z. 1978. Historia kultury materialnej Polski w zarysie. Tom I, od VII do XII wieku. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszaw–Kraków–Gdańsk.
44.
DOBROWOLSKI R., WOŁOSZYN M., RODZIK J., MROCZEK P., ZAGÓRSKI P., DZIEŃKOWSKI T., BAŁAGA K. & HAJDAS I. 2015. Kompleks grodowy w Czermnie – studium geoarcheologiczne (summary: Hillfort complex at Czermno – geoarchaeological studies): 161–171. In: Flaga M. & Mroczek P. (eds), Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski II (State and chan ges of geographical environment in selected regions of Eastern Poland II). Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Lubelski, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
45.
DOLATOWSKI J. 1990. Historia uprawy sadowniczej dzikich drzew owocowych (summary: History of orchard growing of wild fruit trees (Polish, with English): 145–174. In: Białobok S. (ed.), Dzikie drzewa owocowe Czereśnia ptasia Cerasus avium (L.) Moench, Jabłoń płonka Malus sylvestris (L.) Miller, Grusza dzika Pyrus communis L. Nasze Drzewa Leśne 18. Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii, Arkadia, Poznań.
46.
DOWIAT J. (ed.), 1985. Kultura Polski średniowiecznej X–XII w. Państwowy Instytut Wydawniczy.
47.
DUGMORE A.J., KELLER CH. & MCGOVERN T.H. 2007. Norse Greenland Settlement: Reflections on climate change, trade, and the contrasting fates of human settlements in the North Atlantic Islands. Arctic Anthropol. 44(1): 12–36.
48.
DZIEDUSZYCKI W. 1976. Wykorzystywanie surowca drzewnego we wczesnośredniowiecznej i średniowiecznej Kruszwicy. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 24(1): 35–54.
49.
DZIEKOŃSKI T. & KÓČKA W. 1939. Przedmioty drewniane z grodu gnieźnieńskiego: 136–145. In: Kostrzewski J. (ed.), Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII–XII wieku) w świetle wykopalisk. Biblioteka Prehistoryczna, 4.
50.
DZIĘGIELEWSKI K., NALEPKA D. & WALANUS A. 2013. Dry swamp? Researching a peat bog and settlement in Podłęże near Kraków as a contribution to climate reconstruction in the early Subatlantic period. Archaeologia Polona, 49: 31–36.
51.
EUFORGEN 2017. Distribution map of common yew (Taxus baccata), first published online on 5 feb 2014; European Forest Genetic Resources Programme. Available from: http://www.euforgen.org/filead.... Accessed Sptember 2017.
52.
FILBRANDT-CZAJA A. 2009. Historia działalności człowieka w rejonie Jeziora Grodzieńskiego koło Chełmży w świetle analizy pyłkowej: 211–229. In: J. Gackowski (ed.), Archeologia epoki brązu i żelaza. Studia i materiały 1. Wydawnictwo PWN, Warszawa.
53.
FIRLET J. & PIANOWSKI Z. 2006. Uwagi o topografii wczesnośredniowiecznego Wawelu. Acta Archeologia Waweliana, 3: 5–41.
54.
FORYSIAK J. 2012. Zapis zmian środowiska przyrodniczego późnego vistulianu i holocenu w osadach torfowisk regionu łódzkiego. Acta Geographica Lodzensia, 99: 1–164.
55.
FREUND H. 1951. Handbuch der Mikroskopie in der Technik, Bd. V, Teil 1 und 2. Mikoskopie des Holzes und des Papiers. Umschau Verlag, Frankfurt am Main.
56.
FUGLEWICZ B. 2010. Wczesnośredniowieczne grodzisko Piotrówka w Radomiu na podstawie badań archeologicznych i źródeł historycznych. Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego XLIV, z. 1–4: 109–127.
57.
FUGLEWICZ B. 2012. Studia nad początkami radomskiego zespołu osadniczego w dolinie rzeki Mlecznej: 9–34. In: Buko A., Główka D. & Trzecieski M. (eds), Radom korzenie miasta i regionu, tom 2. Radomski zespół osadniczy w dolinie rzeki Mlecznej, wyniki badań interdyscyplinarnych. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
58.
FUGLEWICZ B. 2013a. Początki Radomia. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy nad rzeką Mleczną. Zespół Naukowy do Badań Dziejów Radomia, Agencja Reklamowa TOP, Włocławek.
59.
FUGLEWICZ B. 2013b. Obraz społeczności Radomskiej wczesnego średniowiecza przez pryzmat tzw. zabytków wydzielonych: 77–105. In: Buko A., Główka D. & Trzecieski M. (eds), Ziemia niczyja – ziemia nieznana. Radom korzenie miasta i regionu, tom 4. Schyłek starożytności i średniowiecze na ziemiach między Wisłą a Pilicą. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
60.
GALE R. & CUTLER D. 2000. Plants in archaeology: identification manual of vegetative plant materials used in Europe and the Southern Mediterranean to c.1500. Otley: Westbury Publishing and the Royal Botanic Gardens, Kew.
61.
GÄRTNER H. & SCHWEINGRUBER F.H. 2013. Microscopic preparation techniques for plant stem analysis. Verlag Dr Kessel, Remagen.
62.
GĄSIOROWSKI E. 2007. Średniowieczne obwarowania Torunia. Towarzystwo Miłośników Torunia, Druk-Tor, Toruń.
63.
GEDIGA B. 1969. Prace wykopaliskowe na Ostrówku w Opolu w 1967 roku. Sprawozdania Archeologiczne, 21: 223–239.
64.
GERALD-WYŻYCKI J. 1845. Zielnik ekonomiczno-techniczny, czyli opisanie drzew, krzewów i roślin dziko rosnących w kraju, jako też przyswojonych, z pokazaniem użytku ich w ekonomice, rękodziełach, fabrykach i medycynie domowej, z wyszczególnieniem jadowitych i szkodliwych, oraz mogących służyć ku ozdobie ogrodów i mieszkań wiejskich ułożony dla gospodarzy i gospodyń, tom 1. Drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno.
65.
GERLACH K. 2011. Drewno szkutnicze do końca epoki żagla. Warszawska Firma Wydawnicza, Warszawa.
66.
GĘBICA P. 2013. Geomorphological records of human activity reflected in fluvial sediments in the Carpathians and their foreland. Landform Analysis, 22: 21–31.
67.
GĘBICA P., STARKEL L., JACYSZYN A. & KRĄPIEC M. 2013. Medieval accumulation in the Upper Dniester River Valley: the role of human impact and climate change in the Carpathian Foreland. Quatern. Int., 293: 207–218.
68.
GLOGER Z. 1903. Encyklopedja staropolska ilustrowana. Tom IV. Warszawa, Drukarnia P. Laskowskiego i W. Babickiego, Warszawa.
69.
GLUZA I. 1977. Szczątki drewna z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17: 201–203.
70.
GLUZA I. 2005 (unpubl.): Zabytki drewniane przekazane do analiz paleobotanicznych, Kraków-Stare Miasto, Rynek Główny, część zachodnia. Archives of W. Szafer Institute of Botany Polish Academy of Sciences.
71.
GLUZA I. 2009. Zabytki drewniane z badań archeologicznych prowadzonych na Małym Rynku w Krakowie w 2007 roku – analiza paleobotaniczna. Materiały Archeologiczne, 37: 103–105.
72.
GŁOSEK M. & KAJZER L. 1977. Łuk średniowieczny znaleziony w Brzegu. Silesia Antiqua, 19: 241–250.
73.
GŁOSEK M. & UCIECHOWSKA-GAWRON A. 2009/2010. Wczesnośredniowieczna tarcza z podgrodzia w Szczecinie. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria, 6/7(1): 269–284.
74.
GORCZYŃSKI T., MOLSKI B. & POGORZELSKA I. 1969. Struktura drewna z wykopaliska „Rynek Warzywny” w Szczecinie. Rocznik Dendrologiczny, 23: 5–38.
76.
GRABSKA M. 1979. Przedmioty drewniane: 117–144. In: Cofta-Broniewska A. (ed.), Zaplecze gospodarcze Konwentu O.O. Franciszkanów w Inowrocławiu od połowy XIV w. do połowy XV w. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
77.
GREGUSS P. 1945. Bestimmung der mitteleuropäischen Laubhölzer und Sträucher auf xylotomischer Grundlage. Verlag des Ungarisches Naturwissenschaftliches Museum, Hungarian Museum of Natural History, Budapest.
78.
GRUPA M. 2000. Sprzęt i wyposażenie gospodarstwa domowego. In: Kurnatowska Z. (ed.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, tom 1, Mosty traktatu gnieźnieńskiego. Biblioteka Studiów Lednickich, 5: 139–162.
79.
GRYGIEL R. & JUREK T. (eds). 2014. Początki Łęczycy. Tom II, Archeologia o początkach Łęczycy. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź.
80.
GRYGIEL R., STASIAK W. & TROJAN M. 2014. Gród łęczycki w świetle badań archeologicznych: 11–585. In: Grygiel R. & Jurek T. (eds), Początki Łęczycy. Tom II. Archeologia o początkach Łęczycy (The archaeology of the beginnings of Łęczyca). Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź.
81.
GRZYWACZ A. & GRZYWACZ P. 2008. Problemy interpretacji postanowień Statutu Warckiego z 1423 roku w zakresie ochrony cisa (Problems with the interpretation of the Warta Act (1423) provisions in terms of yew protection). Sylwan, 3: 3–12.
82.
GUNIN P.D., VOSTOKOVA E.A., DOROFEYUK N.I., TARASOV P.E. & BLACK C.C. (eds), 1999. Vegetation Dynamics of Mongolia. In: Werger M.J.A. (ed.), Geobotany, vol. 26. Dordrecht: Kluwer.
83.
HELAMA S., JONES P.D. & BRIFFA K.R. 2014. Dark Ages Cold Period: A literature review and directions for future research. The Holocene, 27(10): 1600–1606.
84.
HENSEL W. 1951. Gospodarka rolna i ogrodowa Słowian w okresie wczesnośredniowiecznym (summary: Slav agriculture in the Early Middle Ages). Sprawozdania Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, 4(3–4): 15–32.
85.
HOŁUBOWICZ W. 1955. Prace wykopaliskowe na Ostrówku w Opolu w 1954 r. Sprawozdania Archeologiczne, 1: 207–234.
86.
ISZKUŁO G., PERS-KAMCZYC E., NALEPKA D., RABSKA M., WALAS Ł. & DERING M. 2016. Postglacial migration dynamics helps to explain current scattered distribution of Taxus baccata. Dendrobiology, 76: 81–89.
87.
IWASZCZUK U. 2014. Animal husbandry on the Polish territory in the Early Middle Ages. Quatern. Int., 346: 69–101.
88.
IYIGUN M., NUNN N. & QIAN, N. 2017.WINTER is Coming: The Long-Run Effects of Climate Change on Conflict, 1400–1900. IZA Discussion Paper No. 10475. Available from: https://ssrn.com/abstract=2903.... Accessed 27.09.2017.
89.
JAGIELSKA A. 2010. Identyfikacja gatunkowa modrzewia europejskiego (Larix decidua Mill.) i modrzewia japońskiego (Larix kaempferi Sarg.) oraz ich mieszańców za pomocą markerów genetycznych (summary: Species identification of european larch (Larix decidua Mill.) and Japanese larch (Larix kaempferi Sarg.) and their hybrids using genetic markers). Prace Komisji Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych PAU, 13: 79–84.
90.
JAGIELSKA I. 2009/2010. Badania i konserwacja drewnianej tarczy ze szczecińskiego Podzamcza. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria, 6/7(1): 285–298.
91.
JANKOWSKA B. 1980. Szata roślinna okolic Gopła w późnym glacjale i holocenie oraz wpływ osadnictwa na jej rozwój w świetle badań paleobotanicznych (The Vegetation in the Gopło Region in the Late Glacial and the Holocene and the Influence of Settlement on its Development in the Light of Palaeobotanical Researches). Przegląd Archeologiczny, 27: 5–41.
92.
JANOWSKI A. & SŁOWIŃSKI S. 2006. Misy romańskie ze szczecińskiego Podzamcza: 223–234. In: Cnotliwy E., Janowski A., Kowalski K. & Słowiński S. (eds), Nie tylko archeologia. Księga poświęcona pamięci Eugeniusza „Gwidona” Wilgockiego.
93.
JANOWSKI A. 2007. Gotlandzki trzewik pochwy miecza z przedstawieniem drzewa życia ze Szczecińskiego Podzamcza. Acta Militaria Mediaevalia 3: 177–186.
94.
JANOWSKI A., MAZUREK S., POPŁAWSKA D. & SZYCHOWSKA–KRĄPIEC E. 2015. Nyckelharpa z Wolina: przyczynek do historii instrumentów strunowych w średniowiecznej Europie (The Nyckelharpa from Wolin: a construction to the history of stringed instruments in medieval Europe). Slavia Antiqua, 56: 215–230.
95.
JASIŃSKI T. 1981 Początki Torunia na tle osadnictwa średniowiecznego. Zapiski historyczne XLVI, z. 4: 6–34.
96.
JELICZ A. 1965. Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie (wiek XIII–XV). Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
97.
JEZIERSKI A. & LESZCZYŃSKA C. 2001. Historia gospodarcza Polski. Wydawnictwo Key Text, Warszawa.
98.
JUNDZIŁŁ B.S. 1799. Botanika stosowana, czyli wiadomość o własnościach i użyciu roślin w handlu, ekonomice, rękodziełach, o ich ojczyźnie, mnożeniu, utrzymywania, według układu Linneusza. Drukarnia Dyecezalna, Wilno.
99.
KALAGA J. & WAJDA S. 2012. Radom – badania archeologiczne przeprowadzone w 2010 roku na stanowiskach 1 „Majdan” i 2 „osada”: 71–88. In: Buko A., Główka D. & Trzecieski M. (eds), Radom korzenie miasta i regionu, tom 2. Radomski zespół osadniczy w dolinie rzeki Mlecznej, wyniki badań interdyscyplinarnych. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
100.
KAMIŃSKA J. 1953. Grody wczesnośredniowieczne ziem polski środkowej na tle osadnictwa. Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 2, Łódź.
102.
KLICHOWSKA M. 1990. Drzewa owocowe w znaleziskach archeologicznych (summary: Fruit trees in archeological finds): 10–61. In: Białobok S. (ed.), Dzikie drzewa owocowe Czereśnia ptasia Cerasus avium (L.) Moench, Jabłoń płonka Malus sylvestris (L.) Miller, Grusza dzika Pyrus communis L. (Nasze Drzewa Leśne 18) Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii, Arkadia, Poznań.
103.
KLIMEK K., LANCZONT M. & NOGAJ-CHACHAJ J. 2006. Historical deforestation as a cause of alluviation in small valleys, subcarpathian loess plateau, Poland. J. Reg. Environ. Change, 6: 52.
104.
KLUK J.K. 1805. Dykcjonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny nie tylko krajowe, dzikie, pożyteczne albo szkodliwe: na roli, w ogrodach, oranżeriach utrzymywane: ale oraz i cudzoziemskie, które by w kraju pożyteczne być mogły albo z których mamy lekarstwa, korzenie, farby etc., albo które jakową nadzwyczajność w sobie mają: ich zdatności lekarskie, ekonomiczne, dla ludzi, koni, bydła, owiec, pszczół etc. utrzymywanie, z poprzedzającym wykładem słów botanicznych i kilkorakim na końcu regestrem, tom 1. Drukarnia Xięży Piarów, Warszawa.
105.
KŁOSIEWICZ S. & KŁOSIEWICZ O. 2011. Przyroda w polskiej tradycji. Ocalić od zapomnienia. Sport i Turystyka MUZA SA.
106.
KOCIĘCKI S. (ed.). 1991. Mała encyklopedia leśna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
107.
KOKOCIŃSKI W. 2004. Drewno pomiary właściwości fizycznych i mechanicznych. Wydawnictwo-Drukarnia Prodruk, Poznań.
109.
KORNAŚ J. 1972. Wpływ człowieka i jego gospodarki na szatę roślinną Polski. Flora synantropijna: 95–127. In: Szafer W. & Zarzycki K. (eds), Szata Roślinna Polski, tom I. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
110.
KOSTROWICKI A.S. 2009. Świat żywy: 245–292. In: Richling A. & Ostaszewska K. (eds), Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
111.
KOWALSKA A.B. & DWORACZYK M. 2011. Szczecin wczesnośredniowieczny, Nadodrzańskie centrum. Seria Origines Polonorum V. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
112.
KOZIEŁ S. 1977. Tajemnice budowli wczesnośredniowiecznych. Z otchłani wieków XLIII (4): 260–270.
113.
KOZIEŁ S. 2006. Badania archeologiczne na Wawelu w latach 1948–1983. Acta Archeologia Waweliana: 43–57.
114.
KOZŁOWSKI R. 1971. Badanie i konserwacja przedmiotów liturgicznych znalezionych w grobach pierwszych opatów tynieckich. Folia Historiae Artium, 6–7: 209–216.
115.
KRAJEWSKI A. & WITOMSKI P. 2012. Korozja biologiczna drewna materialnych dóbr kultury. Poradnik konserwatorski. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
116.
KRĄPIEC M. 2009. Wyniki analiz dendrochronologicznych prób drewna pochodzących z badań archeologicznych prowadzonych na Małym Rynku w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 37: 101–102.
117.
KRĄPIEC M., SZYCHOWSKA-KRĄPIEC E., DANEK M. & KŁUSEK M. 2006. Analiza dendrochronologiczna drewna pozyskanego w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych w Krakowie na Rynku Głównym po zachodniej stronie Sukiennic. Materiały Archeologiczne, 36: 181–187.
119.
KRUPIŃSKI K.M., NORYŚKIEWICZ A.M. & NALEPKA D. 2004. Taxus baccata L. – Yew: 209–216. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds). Late Glacial and Holocene History of Vegetation in Poland Based on Isopollen Maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
120.
KRZYSIK K. 1957. Nauka o drewnie. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
121.
KRZYŚCIAK-KOSIŃSKA & KOSIŃSKI 2010. Atlas roślin. Wydawnictwo Dragon, Bielsko Biała.
122.
KUCHARSKA J. 1978. Stosunek mieszkańców wsi rybackich półwyspu helskiego do pracy i jego kulturowe wyznaczniki. Rocznik Muzeum Etnograficznego w Toruniu, 1: 65–74.
123.
KUKULAK J. 2004. Zapis skutków osadnictwa i gospodarki rolnej w osadach rzeki górskiej (na przykładzie aluwiów dorzecza górnego Sanu w Bieszczadach Wysokich). Prace Monograficzne, 381: 1–125.
124.
KUPRYANOWICZ M., FIŁOC M., DMITRUK J. & WANCZEWSKA E. 2013. Przyczynek do poznania historii roślinności rejonu Radomia – wyniki analizy pyłkowej torfów z Doliny Pacynki: 117–138. In: Ziemia – ziemia niczyja nieznana. Schyłek starożytności i średniowiecze na ziemiach między Wisłą a Pilicą. Radom korzenie miasta i regionu, tom 4. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
125.
KUŚNIERZ J. 2003. Historia i stan badań latopisowych grodów Czerwień i Wołyń oraz ich okolic (summary: A History and a State of the Chronicle Studies of the Castles of Czerwień and Wołyń and Their Surroundings). In: Kondraciuk P., Kuśnierz J. & Urbański A. (eds), Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne 1: 6–22.
126.
KWIATKOWSKI K. & MAJEWSKI M. 2012. Struktura przestrzenna i społeczna. Archeologia Stargardu, 1: 33–86.
127.
LATAŁOWA M. & BORÓWKA R.K. 2003. Palinologiczne i radiowęglowe podstawy chronostratygrafii osadów dennych Zalewu Szczecińskiego: 141–146. In: Borówka R.K. & Witkowski A. (eds). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego (II Środowisko abiotyczne). Oficyna IN PLUS Szczecin.
128.
LATAŁOWA M. & VAN DER KNAAP W.O. 2006. Late Quaternary expansion of Norway spruce [Picea abies (L.) Karst.] in Europe according to pollen data. Quat. Sci. Rev., 25: 2780–2805.
129.
LATAŁOWA M. 1992a. The last 1500 years on Wolin Island in the light of palaeobotanical studies. Review Palaeobot. Palynol., 73: 213–226.
130.
LATAŁOWA M. 1992b. Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobot., 32, l: 123–249.
131.
LATAŁOWA M. 1999. Palaeoecological reconstruction of the environmental conditions and economy in early medieval Wolin – against a background of the Holocene history of the landscape. Acta Palaeobot., 39, 2: 183–271.
132.
LATAŁOWA M., TOBOLSKI & NALEPKA D. 2004. Pinus L. subgenus Pinus (subgen. Diploxylon (Koehne) Pilger) – Pine: 165–177. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds). Late Glacial and Holocene History of Vegetation in Poland Based on Isopollen Maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
133.
LECIEJEWICZ L. & WIECZOROWSKI T. 1983. Wczesne średniowiecze do czasu kształtowania się miasta: 523–565. In: Filipowiak W. & Labuda G. (eds), Pradzieje szczecina. PWN, Warszawa–Poznań.
134.
LIMA M. 2014. Climate change and the population collapse during the “Great Famine” in pre-industrial Europe. Ecol. Evol., 4(3): 284–291.
135.
LIS A. & LIS P. 2013. Charakterystyka wytrzymałości drewna, jako jego podstawowej właściwości mechanicznej. Budownictwo, 19: 77–86.
136.
LISITSYNA O.V., GIESECKE T., & HICKS S. 2011. Exploring pollen percentage threshold values as an indication for the regional presence of major European trees. Rev. Palaeobot. Palynonol., 166: 311–324.
137.
LITYŃSKA-ZAJĄC M. 2010. Lipy i pożytki z nich płynące: 475–483. In: Czopek S. & Kadrow S. (eds), Mente et rutro. Studia archaeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae anno ab amicis, collegis et discipulis oblata. Institutum Archaeologicum Universitatis Ressovienis.
138.
LITYŃSKA-ZAJĄC M. & WASYLIKOWA K. 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Sorus, Poznań.
139.
LITYŃSKA-ZAJĄC M., WASYLIKOWA K., TOMCZYŃSKA Z., CYWA K. & MADEYSKA E. 2015. Wielokulturowe stanowisko w Modlnicy, woj. małopolskie. Badania archeobotaniczne: 473–485. In: Dzięgielewski K., Dzięgielewska M. & Sztyber A. (eds), Modlnica, site 5. Od późnej epoki brązu po czasy średniowiecza. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków.
140.
ŁANCZONT M., NOGAJ-CHACHAJ J. & KLIMEK K. 2006. Z badań nad geomorfologicznymi skutkami osadnictwa wczesnośredniowiecznego na Wysoczyźnie Kańczuckiej (przedpole Karpat): 338–353. In: Gancarski J. (ed.), Wczesne średniowiecze w Karpatach polskich, Materiały sesji naukowej. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno.
141.
ŁASZKIEWICZ T. & MICHALAK A. 2007. Broń i oporządzenie jeździeckie z badań i nadzorów archeologicznych na terenie Międzyrzecza. Acta Militaria Mediaevalia, 3: 99–176.
142.
ŁOSIŃSKI W. (ed.), DWORACZYK M., KOWALSKA A.B. & RULEWICZ M. 2003. Szczecin we wczesnym średniowieczu, Wschodnia część suburbium. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademi Nauk, Szczecin.
143.
ŁOSIŃSKI W. 2008. Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowieczu. Studia Archeologiczne. Collectio archaeologica historica et ethnologica 3. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Poznań.
144.
ŁUKASIK H. 2015. Kraków obronny. Fortyfikacje – oblężenia – bitwy. Wydawnictwo Wingert, Kraków.
145.
ŁYCZYWEK A. 2013. Odkrycia archeomuzykologii na obszarze starego miasta w Elblągu. Praca licencjacka nr 196109, Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. Available fom: http://www.academia.edu/123002.... Accessed September 2017.
146.
MADEYSKA E. & OBIDOWICZ A. 2001. Wyniki analiz paleobotanicznych stanowiska Cholerzyn: 63–74. In: Kadrow S. (ed.), Via Archaeologica, Zródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Przyroda i człowiek. Materiały do studiów. Krakowski Zespół do Badań Autostrad, Kraków.
147.
MAKOHONIENKO M. 2000. Przyrodnicza historia Gniezna (Natural history of Gniezno). Homini, Bydgoszcz–Poznań.
148.
MAKOHONIENKO M. 2004. Late holocene period of increasing human impact: 411–413. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds). Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
149.
MAKOHONIENKO M. 2014. Środowisko przyrodnicze i gospodarka w otoczeniu średniowiecznego grodu w Łęczycy w świetle analizy palinologicznej: 93–175. In: Grygiel R. & Jurek T. (eds). Archeologia środowiskowa średniowiecznej Łęczycy. Przyroda-Gospodarka-Społeczeństwo. Muzeum Archeolobiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź.
150.
MALINOWSKA-SYPEK A., SYPEK R. & SUKNIEWICZ D. 2010. Przewodnik archeologiczny po Polsce. Wydawnictwo „Arkady”.
151.
MARCINIAK-KAJZER A. 2011. Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
152.
MARGIELEWSKI W., MICHCZYŃSKI A. & OBIDOWICZ A. 2010 Records of the Middle – And Late Holocene Palaeoenvironmental Changes in the Pcim-Sucha Landslide Peat Bogs (Beskid Makowski Mts., Polish Outer Carpathians). Geochronometria, 35: 11–23.
153.
MARSZAŁEK E. & SCELINA M. 2015. Krzewmy krzewy. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa.
154.
MARUSZCZAK H. 1988. The transformation of natural environment during historical time (in Polish): 99–135. In: Starkel L. (ed.), Transformation of geographical environment of Poland. Ossolineum Publisher, Warszawa.
155.
MATUSZKIEWICZ J.M. 2008a. Zespoły leśne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
156.
MATUSZKIEWICZ J.M. 2008b. Potential natural vegetation of Poland (Potencjalna roślinność naturalna Polski). IGiPZ PAN, Warszawa.
157.
MATUSZKIEWICZ J.M. & KOWALSKA A. 2017. Dyspersja lasów bukowych (Fagion sylvaticae) na Pojezierzu Mazurskim – studium przypadku: od rejestracji faktu do interpretacji biogeograficznej (Dispersion of beech forests (Fagion sylvaticae) in Masuria Lake District – case study: from field observation to biogeographical interpretation, in Polish with English summary). Fragm. Flor. Geobot. Polonica, 24(1): 17–28.
158.
MATUSZKIEWICZ W., SIKORSKI P., SZWED W., DANIELEWICZ W., KICIŃSKI P. & WIERZBA M. 2012. Przegląd zespołów leśnych występujących w Polsce: 136–497. In: Matuszkiewicz W., Sikorski P., Szwed W. & Wierzba M. (eds), Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla. Ilustrowany przewodnik. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
159.
MICHALAK J. 1963. Materiałoznawstwo przemysłu drzewnego. Państwowe wydawnictwa szkolnictwa zawodowego, Warszawa.
160.
MIKULSKI K. 1999. Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku. Toruń, Wydanictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
161.
MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A. & ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Biodiversity of Poland, vol. 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
162.
MIŚKIEWICZ M. 2010. Życie codzienne mieszkańców ziem polskich we wczesnym średniowieczu. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
163.
MOLSKI B. 1968. Gatunki drewna używane w średniowiecznym Szczecinie do wyrobu przedmiotów codziennego użytku. Archeologia Polski, 13(2): 491–502.
164.
MOSZYŃSKI K. 1939. Kultura ludowa Słowian, część II: Kultura duchowa. Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
165.
MOTYLEWSKA I. 2012. Grodzisko w Czerchowie w świetle badań archeologicznych. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna nr 45: 289–327.
166.
MOWSZOWICZ J. 1979. Przewodnik do oznaczania drzew i krzewów krajowych i aklimatyzowanych. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
167.
MUELLER-BIENIEK A. 2012. Rośliny użytkowe w badaniach archeobotanicznych średniowiecznego Krakowa: 25–113. In: Mueller-Bieniek A. (ed.), Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średniowiecznego Krakowa. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.
168.
MYŚKOW E. & RAKOCZY M. 2015. Identyfikacja rodzaju drewna wykorzystanego do wyrobu zabytków drewnianych z badań archeologicznych przy ulicy św. Idziego: 363–372. In: Limisiewicz A. & Pankiewicz A. (eds), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idziego (The Development of the Stronghold on Ostrów Tumski in Wrocław. Research at św. Idziego Street). In pago Silensi. Wrocławskie Studia Wczesnośredniowieczne 1. Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
169.
NALEPKA D. 2003. Prehistoric and historic settlement recorded in a terrestrial pollen profile: Boreal to Subatlantic forest succession in a 60 cm thick sediment in Stanisławice (southern Poland). Acta Palaeobot., 43: 101–112.
170.
NALEPKA D. 2015. Transformacje szaty roślinnej w rejonie stanowisk 9 i 10 w Stanisławicach, w świetle danych palinologicznych: 341–352. In: Nowak M. & Rodak T. (eds), Osady z epoki kamienia oraz wczesnej epoki brązu na stanowiskach 9 i 10 w Stanisławicach, pow. bocheński. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Krakowski Zespół do Badań Autostrad, Kraków.
172.
NORYŚKIEWICZ A.M. 2005. Preliminary results of study on vegetation history in the Linje mire region using pollen analysis. Monographiae Botanicae, 94: 117–133.
173.
NORYŚKIEWICZ A.M. 2006. Historia cisa w okolicy Wierzchlasu w świetle analizy pyłkowej. Instytut Archeologii UMK w Toruniu, Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Toruń.
174.
NORYŚKIEWICZ A.M. 2013. Historia roślinności i osadnictwa ziemi chełmińskiej w późnym holocenie. Studium palinologiczne. Wyd. UMK, Toruń.
175.
NOSOVA M.B., SEVEROVA E.E., VOLKOVA O.A. & KOSENKO J.V. 2015. Representation of Picea pollen in modern and surface samples from Central European Russia. Veget. Hist. Archaeobot., 24: 319–330.
176.
NOWAK A. (ed.), 2010. Historia Polski. Kalendarium dziejów. Pradzieje – 1655. Rzeczpospolita, Wydawnictwo Kluszczyński, MKRoom, Kraków.
177.
NYBORG E. & RĘBKOWSKI M. 1998. Drewniana figurka św. Jana: 259–270. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 3. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
178.
OBIDOWICZ A. & NALEPKA D. 2013. Abies alba Mill. – Fir: 39–47. In: Obidowicz A., Madeyska E. & Turner Ch. (eds), Postglacial history of vegetation in the Polish part of the Western Carpathians based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków.
179.
OBIDOWICZ, A., RALSKA-JASIEWICZOWA M., KUPRYJANOWICZ M., SZCZEPANEK K., LATAŁOWA M. & NALEPKA D. 2004. Picea abies (L.) H. Karst. – Spruce: 147–158. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
180.
OSTROWSKA E. 1962. Drewniane budownictwo i obróbka drewna we wczesnośredniowiecznym Wrocławiu. Etnografia Polska, 6: 302–319.
181.
PAPIEROWSKI S. 1952. Klepki beczkowe i beczki. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
182.
PARCZEWSKI M. 2007. Średniowieczna kolonizacja wschodniej części polskich Karpat w świetle danych archeologii: 9–37. In: Gancarski J. (ed.), Późne średniowiecze w Karpatach polskich. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno.
183.
PARCZEWSKI M., PELISIAK A. & SZCZEPANEK K. 2012. Najdawniejsza przeszłość polskich Bieszczadów. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 31: 9–42.
184.
PASTUSZKA W. 2015. W Jeziorze Lednickim odkryto pułapkę na ryby zrobioną 1000 lat temu. Archeowieści. Z pasją o przeszłości. Available from: https://archeowiesci.pl/2015/1..., za: Średniowiecza pułapka na ryby odkryta w Jeziorze Lednickim. Serwis Nauka w Polsce. Serwis PAP poświęcony polskiej nauce. Available from: http://naukawpolsce.pap.pl/akt.... Accessed September 2017.
185.
PAWELEC M. 2010. Ochrona i restytucja cisa pospolitego na terenie RDLP Kraków. Studia i materiały CEPL w Rogowie, 12, z. 2 (25): 303–312.
186.
PELISIAK A., RYBICKA M. & RALSKA-JASIEWICZOWA M. 2006. From the Mesolithic to Modern Times. Settlement organization and economy recorded in annually laminated sediments of the Lake Gościąż (Central Poland). Collectio Archaeologica Ressoviensis Tomus II. Fundacja Rzszowskiego Ośrodka Archeologicznego Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
188.
PIDEK I.A. 2013. Pollen-based vegetation and climate reconstruction of the Ferdynandovian sequence from Łuków (eastern Poland). Acta Palaeobot., 53(1): 115–138.
189.
PIDEK I.A., SVITAVSKA-SVOBODOVA H., VAN DER KNAAP W.O. & MAGYARI E. 2013. Pollen percentage thresholds of Abies alba based on 13–year annual records of pollen deposition in modified Tauber traps: Perspectives of application to fossil situations. Rev. Palaeobot. Palynol., 195: 26–36.
190.
PIEKALSKI J. 2010. Kultura materialna publicznej przestrzeni miasta w świetle zabytków ruchomych. Wratislavia antiqua. Studia z dziejów Wrocławia 11: 179–300.
191.
PIERIEŁYGIN Ł. 1956. Budowa drewna. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
192.
PISKORSKI J.M. 2005. Miasta księstwa szczecińskiego do połowy XIV wieku. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Wznowienia, tom 25, Poznań–Szczecin.
193.
PLUSKOWSKI A. 2013. The Archaeology of the Prussian Crusade: Holy War and Colonisation. Routledge, Abingdon, New York.
194.
POLÁČEK L., MAREK O. & SKOPAL R. 2000. Holzfunde aus Mikulčice: 177–302. In: Poláček L. (ed.), Studien zum Burgwall von Mikulčice, Band 4. Archäologisches Institut der Akademie der Wissenschaften der Tschechischen Republik, Brno.
195.
POLAK Z. 1996. Przedmioty wykonane z drewna: 331–335. In: Rębkowski M. (ed.). Badania przy ul. Ratuszowej 9–13. Archeologia Średniowiecznego Kołobrzegu 1. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
196.
POLAK Z. 1998a. Przedmioty drewniane: 253–258. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 3. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
197.
POLAK Z. 1998b. Kołobrzeska łódź-dłubanka: 183–192. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 3). Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
198.
POLAK Z. 1999. Średniowieczne przedmioty wykonane a drewna: 253–259. In: Rębkowski M. (ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 4. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kołobrzeg.
199.
POLAK Z. 2000. Architektura i urbanistyka średniowiecznego Płocka: 49–85. In: Gołembnik A. (ed.), Historia Płocka w ziemi zapisana. Podsumowanie wyników dotychczasowych badań archeologicznych. Stowarzyszenie Starówka Płocka, Płock.
200.
POPŁAWSKA D. & LACHOWICZ H. 2014. Drewniane flety proste z wykopalisk archeologicznych na terenie Europy. Sylwan, 158(1): 72–80.
201.
POPŁAWSKA D. & LACHOWICZ H. 2017. Drewniane chordofony w polskich zbiorach archeologicznych (Wooden chordophones in Polish archaeological collections). Sylwan, 161(8): 693–704.
202.
POPŁAWSKA D. 2004. Flet prosty i fujarka: nowe odkrycia archeomuzykologii Elbląga: 483–487. In: Czaja R., Nawrolska G., Rębkowski M. & Tandecki J. (eds), Archaeologia et historia urbana. Muzeum w Elblągu, Elbląg.
203.
POZNAŃSKI M. 2010 (2011). Aerial surveys of the earthwork castle in Czermno. Preliminary interpretations and reconstructions of the early Medieval elements of the settlement complex (Badania lotnicze grodu w Czermnie. Wstępne interpretacje i rekonstrukcje wczesnośredniowiecznych założeń kompleksu osadniczego). ANALECTA Archaeologica Ressoviensia 5, Rzeszów.
204.
PRZYBYLAK R. 2016. Poland’s Climate in the Last Millennium. OXFORD RESEARCH ENCYCLOPEDIA, CLIMATE SCIENCE (climatescience.oxfordre.com). Oxford University Press USA. DOI: 10.1093/acrefore/9780190228620.013.2. Available from: http://climatescience.oxfordre.... Accessed 26.09.2017.
205.
PUZIUK J. & TYNIEC A. 2013. Buławy średniowieczne z ul. Sławkowskiej 17 w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 39:33–53.
206.
PYSZYŃSKI W. 2001. Anatomiczna analiza oraz stan zachowania ścian komórkowych zabytków drewnianych. Wratislavia Antiqua, 3: 211–221.
207.
RAKOCZY M. 2015a. Przedmioty drewniane z badań przy ulicy św. Idziego we Wrocławiu. In: Limisiewicz A. & Pankiewicz A. (eds), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idziego. The Development of the Stronghold on Ostrów Tumski in Wrocław. Research at św. Idziego Street. In pago Silensi, Wrocławskie Studia Wczesnośredniowieczne, 1: 343–362.
208.
RAKOCZY M. 2015b. Średniowieczna plansza do gry z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 57: 249–260.
209.
RAKOCZY M. & MYŚKOW E. 2014. Drewniane naczynia toczone z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu – wybrane zagadnienia techniczne. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 56: 207–230.
210.
RALSKA-JASIEWICZOWA M. & LATAŁOWA M. 1996. Poland: 403–472. In: Berglund B.E., Birks H.J.B., Ralska-Jasiewiczowa M. & Wright H. (eds), Palaeoecological Events During the Last 15,000 years. Regional Syntheses of Palaeoecological Studies in Lakes and Mires in Europe. Wiley & Sons, Chichester.
211.
RALSKA-JASIEWICZOWA M., GOSLAR T., MADEYSKA T. & STARKEL L. (eds). 1998. Lake Gościąż, central Poland. A monographic study. W Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
212.
REYMANÓWNA M. 1970 (unpubl.). Drewno z laski “Złotego Opata” z Tyńca. Archives of W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
213.
RICHTER H.G., GROSSER D., HEINZ I., GASSON P.E. (eds). 2004. IAWA list of microscopic features for softwood identification. International Association of Wood Anatomists at the National Herbarium Nederland, Series: IAWA J., 25 (1): 1–70.
214.
ROBAK Z. 2009. Wczesnośredniowieczny wóz w Polsce. Zborník Filozofickej Fakulty Univerzity Komenského, Musaica, XXVI: 175–188.
215.
RODAK-ŚNIECIŃSKA A. (ed.), 2011. Na początku było drzewo magiczne, lecznicze i smakowe właściwości drzew. Wydawnictwo Baobab, Warszawa.
216.
RULEWICZ M. 1958. Wczesnośredniowieczne zabawki i przedmioty do gier z Pomorza Zachodniego (z badań prowadzonych w latach 1947–1958). Materiały Zachodniopomorskie, 4: 303–354.
217.
RULEWICZ M. 1984. Tymczasowe wyniki badań archeologicznych na Podzamczu w Szczecinie, prowadzonych w latach 1975–1978. Sprawozdania Archeologiczne, 36: 151–164.
218.
RULEWICZ M. 1986. Najstarsze szkutnictwo rybackie wczesnośredniowiecznego Szczecina. Nautologia, 21(1): 48–59.
219.
RUSZKOWSKA M., SZEWCZUK U., WÓJCIK A. & PIOTROWSKI A. 2011. Zespół osadniczy na Bródnie Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy na Bródnie w świetle badań archeologicznych. Available from: http://panorama.varsovia.pl/va.... Accessed 15 April 2016.
220.
RUTKOWSKA-PŁACHCIŃSKA A. 1969. Gospodarka i zasięg oddziaływania miasta średniowiecznego. Salon-de-Provence w połowie XIV wieku. Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
221.
SAMSONOWICZ H. 1973. Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza. Przegląd Historyczny, 64/4: 697–716.
222.
SAMSONOWICZ H. 2014. Studia z dziejów miast w średniowieczu. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
223.
SCHWEINGRUBER F.H. 1978: Mikroskopische Holzanatomie. Available at Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, CH–8903 Birmensdorf.
224.
SCHWEINGRUBER F.H. 1993. Trees and Wood in Dendrochronology. Morphological, Anatomical, and Tree-Ring Analytical Characteristics of Trees Frequently Used in Dendrochronology. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York.
225.
SCHWEINGRUBER F.H., BÖRNER A. & SCHULZE E.D. 2011. Atlas of Stem Anatomy in Herbs, Shrubs and Trees, Volume 1. Springer-Verlag Berlin and Heidelberg GmbH & Co. K, Berlin.
226.
SENETA W. 1987. Dendrologia. Część 2. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
227.
SERWA Z. 1986. Galanteria drzewna. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
228.
SKUBICHA E. & KWIATKOWSKA-RZODECZKO M. (eds). 2013 Piotrówka pamięć rodowodu. Katalog wystawy. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Radom.
229.
SKUZA Z.A. 2012. Ginące zawody w Polsce. Ocalić od zapomnienia. Sport i Turystyka, Muza SA, Warszawa.
230.
SŁOWIŃSKI S. 2004. Wpływy skandynawskie w dekoracji drewnianych przedmiotów codziennego użytku ze szczecińskiego podzamcza: 173–297. In: Glińska M., Kroman K., Makała R. (eds), Sztuka Pomorza Zachodniego i dawnej Nowej Marchii w średniowieczu. Terra Transoderana, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Oddział w Szczecinie, Szczecin.
231.
SOKOŁOWSKI T., WACNIK A., WARDAS M., PAWLIKOWSKI M., PAZDUR A., MADEJA J., WORONKO B. & MADEJ P. 2008. Changes of natural environment in Kraków downtown – its chronology and directions. Case geoarcheological studies of Krupnicza street site. Geochronometria, 31: 7–19.
232.
SOLARSKA K. & TRZECIECKI M. 2012. Relikty pomostu drewnianego odkryte w trakcie badań prowadzonych w 2010 roku na stanowisku nr 2 w Radomiu: 113–136. W: Buko A., Główka D. & Trzecieski M. (eds), Radom korzenie miasta i regionu, tom 2. Radomski zespół osadniczy w dolinie rzeki Mlecznej, wyniki badań interdyscyplinarnych. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
233.
LORENZ S. 2000. Wald und Mensch im Mittelalter. Aspekte einer Historischen Ökologie: 161–171. In: Iwańczak W., Bracha K. (eds). Człowiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym. Wydawnictwo DIG, Warszawa.
234.
STANISŁAWSKI B. 2013. Wstęp do archeologii wczesnośredniowiecznego Wolina: 13–42. In: Stanisławski B. & Filipowiak W. (eds), Wolin wczesnośredniowieczny, Tom 1. Seria Origines Polonorum. Wydawnictwo TRIO, IAIE, FNP.
235.
STARKEL L. (ed.). 1981. The evolution of the Wisłoka valley near Dębica during the Late Glacial and Holocene. Folia Quaternaria, 53: 1–91.
236.
STARKEL L., SOJA R. & MICHCZYŃSKA D. 2006. Past hydrological events reflected in Holocene history of Polish rivers. Catena, 66(1–2): 24–33.
237.
STĘPNIK T. 1996. Średniowieczne wyroby drewniane z Ostrowa Lednickiego – analiza surowcowa. Studia Lednickie 4: 261–296.
238.
STĘPNIK T. 2013. Drewniane toporzyska w świetle analizy surowcowej: 283–295. In: Sankiewicz P. & Wyrwa A.M. (eds), Topory średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza. Biblioteka Studiów Lednickich Fontes 2, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Lednica.
239.
STĘPNIK T. 2014. Wczesnośredniowieczne zabytki drewniane z Wolina w świetle analizy surowcowej: 171–194. In: Stanisławski B., Filipowiak W. (eds), Wolin wczesnośredniowieczny, część 2, Seria Origines Polonorum, t. VII. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
240.
SURMIŃSKI J. 1973. Właściwości techniczne drewna topoli i możliwości jego użytkowania (summary: Technical properties of poplar wood and the possibilities of utilizing it): 471–499. In: Białobok S. (ed.), Topole Populus L. Nasze Drzewa Leśne 12. Polska Akademia Nauk, Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
241.
SURMIŃSKI J. 1990. Właściwości techniczne i możliwości użytkowania drewna leśnych drzew owocowych (summary: Technical properties and the possibilities of use of wood of forest fruit trees): 451–459. In: Białobok S. (ed.), Dzikie drzewa owocowe Czereśnia ptasia Cerasus avium (L.) Moench, Jabłoń płonka Malus sylvestris (L.) Miller, Grusza dzika Pyrus communis L. Nasze Drzewa Leśne 18. Polska Akademia Nauk, Instytut Dendrologii, Arkadia, Poznań.
242.
SURMIŃSKI J. 1991. Właściwości techniczne i możliwości zastosowania drewna lipowego (summary: Technical properties of wood and possibilities of use of the lime–tree wood): 375–383. In: S. Białobok (ed.), Lipy Tilia cordata Mill. Tilia platyphyllos Scop. Nasze Drzewa Leśne 15. Instytut Dendrologii, Polska Akademia Nauk, Arkadia, Poznań.
243.
SURMIŃSKI J. 2000. Budowa i morfologia surowców i mas włóknistych. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań.
244.
SYDOR M. 2011. Drewno w budowie maszyn. Historia najważniejszego tworzywa. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
246.
SZAL M., KUPRYJANOWICZ M., WYCZOŁKOWSKI M. & TYLMANN W. 2014. The Iron Age in the Mrągowo Lake District, Masuria, NE Poland: the Salęt settlement microregion as an example of longlasting human impact on vegetation. Veget. Hist. Archaeobot., 23: 319–338.
247.
SZCZEPANEK K. 1961. Późnoglacjalna i holoceńska historia roślinności Gór Świętokrzyskich, Acta Paleobot., 2(2): 1–44.
248.
SZCZUKA J. & ŻUROWSKI J. 1994. Materiałoznawstwo przemysłu drzewnego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
249.
SZULC H. 1995. Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce. Prace Geograficzne nr 163. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Wydawnictwo Continuo.
250.
SZULTA W. 2000. Narzędzia rolnicze i gospodarskie: 105–137. In: Kurnatowska Z. (ed.). Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, Tom 1. Mosty traktatu gnieźnieńskiego. Biblioteka Studiów Lednickich 5. Muzeum Pierwszych Pistów na Lednicy, Lednica.
251.
SZWARCZEWSKI P., BUJAK Ł., KORABIEWSKI B., KUPRYJANOWICZ M. & WIERZBICKI G. 2010. Badania paleośrodowiskowe w dolinie rzeki Mlecznej w sąsiedztwie wczesnośredniowiecznego grodziska Piotrówka w Radomiu (wyniki badań w sezonie 2009): 157–176. In: Radom: Korzenie miasta i regionu. Tom 1. Badania 2009. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
252.
ŚRODOŃ A. 1975. Historia cisa (summary: The history of Taxus baccata in Poland): 7–17. In: Białobok S. (ed.), Cis pospolity Taxus baccata L.. Nasze Drzewa Leśne 3. Instytut Dendrologii, Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
253.
ŚWIDERSKI J. 1966. Produkcja wyrobów bednarskich. Wydawnictwo Przemysłu lekkiego i spożywczego, Warszawa.
254.
ŚWIĘTEK K. 1999. Naczynia i drobne przedmioty drewniane. Wratislavia Antiqua 1: 105–119.
255.
TALARKIEWICZ W. 2007. Określanie właściwości drewna. Poradnik dla ucznia. Stolarz 2. Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom.
256.
TANDECKI J. 2008. Szkice z dziejów Torunia i Prus w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych. Seria Biblioteczka ToMiTo, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
257.
TOKARSKI W. 2000. Militaria – broń miotająca, obuchowa i drzewcowa oraz elementy rzędu końskiego i oporządzenia jeździeckiego: 77–103. In: Kurnatowska Z. (ed.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, Tom 1. Mosty traktatu gnieźnieńskiego. Biblioteka Studiów Lednickich 5. Muzeum Pierwszych Pistów na Lednicy, Lednica.
258.
TROJAN M. 2014. Aneks nr 1. Grodzisko w Czerchowie na tle lokalnej sytuacji osadniczo-kulturowej we wczesnym średniowieczu: 653–672. W: Grygiel R. & Jurek T. (eds), Początki Łęczycy. Tom II, Archeologia o początkach Łęczycy. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź.
259.
TRZECIECKI M. 2000. Kultura materialna średniowiecznego Płocka: 116–118. In: Gołembnik A. (ed.), Historia Płocka w ziemi zapisana. Podsumowanie wyników dotychczasowych badań archeologicznych. Stowarzyszenie Starówka Płocka, Płock.
260.
TRZECIECKI M. 2013. Projekt ”Park kulturowy Stary Radom” – badania Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w latach 2009–2012. In: Skubicha E. & Kwiatkowska-Rzodeczko M. (eds), Piotrówka. Pamięć rodowodu. Katalog wystawy. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Radom: 23–36.
261.
TUBIELEWICZ K. 1994. Technologia obróbki drewna. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa.
262.
TYSZKIEWICZ J. 2003. Geografia historyczna Polski w średniowieczu, Zbiór studiów. Wydawnictwo DIG, Warszawa.
263.
UZIEMBŁO R. 2003. Rejestr stanowisk archeologicznych i znalezisk z terenu Torunia. Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruń.
264.
WACNIK A., GOSLAR T. & CZERNIK J. 2012. Vegetation changes caused by agricultural societies in the Great Mazurian Lake District. Acta Palaeobot., 52: 59–104.
265.
WACNIK A., RALSKA-JASIEWICZOWA M. & NALEPKA D. 2004. Larix decidua Mill. – European larch: 135–145. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
266.
WACNIK A., KUPRYJANOWICZ M., MUELLER-BIENIEK A., KARCZEWSKI M. & CYWA K. 2014. The environmental and cultural contexts of the late Iron Age and medieval settlement in the Mazurian Lake District, NE Poland: combined palaeobotanical and archaeological data. Veget. Hist. Archaeobot., 23: 439–459.
267.
WACNIK A., TYLMANN W., BONK A., GOSLAR T., ENTERS D., MEYER-JACOB C. & GROSJEAN M. 2016. Determining the responses of vegetation to natural processes and human impacts in north-eastern Poland during the last millennium: combined pollen, geochemical and historical data. Veget. Hist. Archaeobot., 25: 479–498.
268.
WALDINGER M. 2014 The Economic Effects of Long-Term Climate Change: Evidence from the Little Ice Age, 1500–1750. Working Paper, London School of Economics. Available from: http://cliometrics.org/pdf/201.... Accessed 27.09.2017.
269.
WARYWODA A. 1957. Drzewa użytkowe w architekturze przestrzennej i przemyśle. Ważniejsze gatunki iglaste i liściaste produkujące drewno i inne surowce znane na międzynarodowych rynkach handlowych. Encyklopedia techniczna, tom I. Krakowskie Zakłady Graficzne, Kraków.
270.
WASYLIKOWA K. 1958. Szczątki roślinne ze średniowiecznego zabytku Krakowa. Monographiae Botanicae, 7: 135–155.
271.
WASYLIKOWA K. 1978. Plant remains from Early Medieval time found on the Wawel Hill in Kraków. Acta Palaeobot., 19: 115–200.
272.
WASYLIKOWA K. 1991. Roślinność wzgórza wawelskiego we wczesnym i późnym średniowieczu na podstawie badań paleobotanicznych. Studia do Dziejów Wawelu, 5: 93–131.
273.
WASYLIKOWA K., WACNIK A. & MUELLER-BIENIEK A. 2009. Badania archeobotaniczne w nawarstwieniach historycznych z terenu Krakowa: metodyka – stan badań – perspektywy. Geologia, 35(1): 89–100.
274.
WAŻNY T. 2001. Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk.
275.
WHEELER E.A., BAAS P. & GASSON P.E. (eds). 1989. IAWA list of microscopic features for hardwood identification with an appendix on non-anatomical information. International Association of Wood Anatomists at the Rijksherbarium, IAWA Bull., 10(3): 219–332.
276.
WIERZBICKI A. 1950. O użytkowaniu drewna. Spółdzielnia wydawniczo-oświatowa „Czytelnik”, Wrocław.
277.
WILGOCKI E. 1995. Drewniany posążek ze szczecińskiego Podzamcza, Przegląd Archeologiczny, 43: 187–190.
278.
WILGOCKI E. 1998. Szczecin-Podzamcze. Kwartał 5. Wstępne wyniki badań z lat 1994–1996: 265–278. In: Dworaczyk M., Krajewski P. & Wilgocki E. (eds), Acta Archaeologica Pomoranica 1, Szczecin.
279.
WITKOWSKI A., LATAŁOWA M., BORÓWKA R.K., GREGOROWICZ P., BĄK M., OSADCZUK A., ŚWIĘTA J., LUTYŃSKA M., WAWRZYNIAK-WYDROWSKA B. & WOZIŃSKI R. 2004. Palaeoenvironmental changes in the area of the Szczecin Lagoon (the south western Baltic Sea) as recorded from diatoms. Stud. Quat., 21: 153–165.
280.
WOCH M.W. 2012. Antropofity średniowiecznego Krakowa: 185–210. In: A. Mueller-Bieniek (ed.), Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średniowiecznego Krakowa. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.
281.
WOŁOSZYN M. 2013. Grody Czerwieńskie i problem wschodniej granicy monarchii pierwszych Piastów. Stan i perspektywy badań (summary: Cherven towns and the problem of the eastern border of the first Piast monarchy. State of the art and perspectives of further study). Studia nad dawną Polską 3: 85–116.
282.
WOŁOSZYN M., FLORKIEWICZ I., KRĄPIEC M., NOSEK E.M., STĘPIŃSKI J. & LITYŃSKA-ZAJĄC M. 2016. Czermno, Site No. 70. From the 2014 Rescue Excavation on the Huczwa River Bank: 239–249. In: Popielska-Grzybowska J. & Iwaszczuk J. (eds), Meetings at the borders. Studies dedicated to Professor Władysław Duczko. Acta Archaeologica Pultuskiensia V. Institute of Anthropology and Archaeology Pułtusk Academy of Humanities, Pułtusk.
283.
WOŹNICKA Z. 1961. Wyroby bednarskie i tokarskie średniowiecznego Międzyrzecza, Prace Komisji Archeologicznej Oddziału PAN w Poznaniu, vol. V, Zeszyt 1, Poznań.
284.
WRZESIŃSKI J. & WRZESIŃSKA A. 2007. Groby z uzbrojeniem na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Dziekanowicach w Wielkopolsce. In: Olczak J. (ed.), Studia z dziejów wojskowości, budownictwa, kultury. Archaeologica Historica Polona, 17: 75–93.
285.
WRZESIŃSKI J. 1994. Lednicki przyczynek do znajomości plecionkarstwa. Studia Lednickie 3. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Poznań–Lednica.
286.
WYROZUMSKI J. 1982. Historia Polski do roku 1505. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
287.
WYSOCKA I. 1999. Naczynia i drobne przedmioty drewniane z Wrocławskiego Rynku. Mediaevalia Archaeologia, 1: 101–124.
288.
WYSOCKA I. 2001. Wyroby drewniane produkcja i dystrybucja. Wratislavia Antiqua, 3: 147–208.
289.
ZAITZ E. 2006. Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych w Krakowie w 2004 r. przy przebudowie nawierzchni płyty Rynku Głównego po zachodniej stronie Sukiennic. Materiały Archeologiczne, 36: 79–142.
290.
ZIELSKI A. 1993. Rodzaje drewna oznaczone na podstawie przedmiotów drewnianych i resztek mostów w Jeziorze Lednickim, woj. Poznańskie. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia XXI, Nauki Humanistyczno-Społeczne, 249: 135–137.
291.
ZIELSKI A. & KRĄPIEC M. 2009. Dendrochronologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
292.
ZIÓŁKOWSKA M. 1988. Gawędy o drzewach. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
CITATIONS (1):
1.
First representative xylological data on the exploitation of wood by early medieval woodcrafters in the Polesia region, southwestern Belarus
Katarzyna Cywa, Agnieszka Wacnik
Journal of Archaeological Science: Reports
Katarzyna Cywa, Agnieszka Wacnik
Journal of Archaeological Science: Reports
RELATED ARTICLE
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.