ORIGINAL ARTICLE
Plant economy of the Trzciniec culture based on charred plant remains from Pielgrzymowice 9 site, in the context of archaeobotanical finds from southern Poland
1
W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Lubicz 46, 31-512 Kraków, Poland
Online publication date: 2021-12-31
Publication date: 2021-12-31
Acta Palaeobotanica 2021; 61(2): 171-186
HIGHLIGHTS
- New carpological data from Pielgrzymowice site 9 are present
- Plants typical for grasslands, forests and ruderal areas were noted
- Among the cultivated plants Panicum miliaceum was documented.
KEYWORDS
ABSTRACT
In the paper, new carpological data from Pielgrzymowice site 9 are presented in the context of
archaeobotanical finds from southern Poland. The results were obtained from detailed analyses of 45 samples
from 38 archaeological features. Only charred plant remains were taken into account as they are considered contemporaneous
with the Middle Bronze Age settlement. Among the cultivated plants, Panicum miliaceum, Triticum
dicoccum, Triticum monococcum and Triticum sp. were documented. Among wild plants, several taxa were
found, including Chenopodium t. album, Chenopodium sp., Melandrium / Silene, Polygonum lapathifolium and
Fallopia convolvulus, among others. In archaeobotanical samples, Geranium sp., cf. Lamiaceae also appeared.
In addition, plants typical of grasslands, forests and ruderal areas were noted, such as Coronilla varia, Rumex
acetosella, Plantago media, Plantago lanceolata, Stellaria graminea and Hypericum perforatum. These results
were compared with data coming from nine sites of the Trzciniec culture from Lesser Poland to track the Middle
Bronze Age plant-based economy in southern Poland.
REFERENCES (57)
1.
Baczyńska, B., Lityńska-Zając, M., 2005. Application of Lithospermum officinale L. in early Bronze Age medicine. Vegetation History and Archaeobotany 14, 77–80. https://doi.org/10.1007/s00334....
2.
Behre, K. E., 2008. Collected seeds and fruit from herbs as prehistoric food. Vegetation History and Archaeobotany 17, 65–73. https://doi.org/10.1007/s00334....
3.
Bieniek, A., 2007. Neolithic plant husbandry in the Kujawy region of central Poland. In: Colledge, S., Conolly, J. (eds), The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe. University College London Institute of Archaeology Publications, London, pp. 327–342.
4.
Bieniek, A., 2008. Pozostałości paszy zwierzęcej? Archeobotaniczne badania jamy 302 ze stanowiska 5 w Lipniku pow. Przeworsk. In: Przybyła, M., Blajer, W. (eds) Struktury osadnicze w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza na obszarze podkarpackiej wysoczyzny lessowej między Wisłokiem a Sanem. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, pp. 319–325.
5.
Calderoni, G., Gancarski, J., Lityńska-Zając, M., Tunia, K., 1998–2000. Radiocarbon dating and Palaeobotanical data from the Bronze Age assemblages of Słonowice and Trzcinica sites (Kielce and Krosno provinces, southern Poland). Origini 22, 267–298.
6.
Dąbrowski, J., 2004. Ältere Bronzezeit in Polen. Starsza epoka brązu w Polsce. Warszawa. Instytut Archeologii i Etnologii, Polskiej Akademii Nauk.
7.
Filipović, D., Meadows, J., Dal Corso, M., Kirleis, W., Alsleben, A., Akeret, Ö., Bittmann, F., Bosi, G., Ciută, B., Dreslerová, D., Effenberger, H., Gyulai, F.G., Heiss, A.G., Hellmund, M., Jahns, S., Jakobitsch, T., Kapcia, M., Klooß, S., Kohler‑Schneider, M., Kroll, H., Makarowicz, P., Marinova, E., Märkle, T., Medović, A., Mercuri, A.M., Mueller‑Bieniek, A., Nisbett, R., Pashkevich, G., Perego, R., Pokorný, P., Pospieszny, Ł., Przybyła, M., Reed, K., Rennwan, J., Stika, H., Stobbe, A., Tolar, T., Wasylikowa, K., Wiethold, J., Zerl, T., 2020. New AMS 14C dates track the arrival and spread of broomcorn millet cultivation and agricultural change in prehistoric Europe. Scientific Reports 10, 13698. https://doi.org/10.1038/s41598....
8.
Górski, J., 2017. The Trzciniec culture. On the periphery of Bronze Age civilization (1800–1100 BC). In: Bugaj, U. (ed.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages 3: 2000–500 BC. Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences. Warszawa. pp. 87–126.
9.
Górski, J., Makarowicz, P., Taras, H., 2004. Podstawy gospodarcze ludności kręgu trzcinieckiego w dorzeczach Wisły i Odry. In: Kośko, A., Szmyt, M. (eds), Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły i Dniepru (neolit, eneolit, epoka brązu). Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, pp. 191–213.
10.
Hidalgo, A., Brandolini, A., 2014. Nutritional properties of einkorn wheat (Triticum monococcum L.). Journal of the Science of Food and Agriculture 94, 601–612. https://doi.org/10.1002/jsfa.6....
11.
Jankowska, M., Kędzior, Z., Pruska-Kędzior, A., Chojnacka, E., Binder, M., 2011. Porównania właściwości funkcjonalnych glutenu pszenicy samopszy i pszenicy zwyczajnej. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 6(79), 79–90.
12.
Jiang H.-E., Li X., Liu Ch.-Ji., Wang Y.-F., Li Ch.- S., 2007. Fruits of Lithospermum officinale L. (Boraginaceae) used as an early plant decoration (2500 years BP) in Xinjiang, China. Journal of Archaeological Science 34(2), 167–170. https://doi.org/10.1016/j.jas.....
13.
Kaczanowski, P., Kozłowski, J.K., 1998. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.). Vol 1. Kraków. Oficyna Wydawnicza Fogra.
14.
Kadrow, S., Lityńska-Zając, M., 1994. Analiza materiałów roślinnych ze stanowisk wczesnej epoki brązu w Iwanowicach. Polish Botanical Studies, Guidebook Series 11, 31–35.
15.
Kapcia M., Mueller-Bieniek A., 2017. Żołędzie (Quercus sp.) jako źródło pożywienia i paszy w pradziejowej gospodarce. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 24(1), 133–155.
16.
Kapcia, M., Mueller-Bieniek, A., 2019. An insight into Bronze Age subsistence strategy in forested Carpathian foothills, based on plant macro-remains. Archaeological and Anthropological Sciences 11, 2879–2895. https://doi.org/10.1007/s12520....
17.
Kruk, J., Lityńska-Zając, M., Milisauskas, S., 2016. Gospodarka roślinna w neolicie. Studium przypadku – Bronocice. Kraków. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
18.
Kulpa, Wł., 1974. Nasionoznastwo chwastów. Warszawa. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. 2nd ed.
19.
Lewkowicz-Mosiej, T., 2003. Leksykon roślin leczniczych. Warszawa. Świat Książki.
20.
Libera, J., 2001. Krzemienne formy bifacjalne na terenach Polski i zachodniej Ukrainy (od środkowego neolitu do wczesnej epoki żelaza). Lublin. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
21.
Libera, J., 2014. Zabytki kamienne z otuliny Poleskiego Parku Narodowego (przyczynek do badań prahistorii centralnej części Polesia Podlaskiego: Wiązowiec). Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu vol. IV, 5–30.
22.
Lityńska-Zając, M., 1994. Szczątki roślinne ze stanowisk Babia Góra I, II, III i z Góry Wysyłek w Iwanowicach, woj. Kraków. Sprawozdania Archeologiczne 46, 135–146,.
23.
Lityńska-Zając, M., 1997. Roślinność i gospodarka rolna w okresie rzymskim. Studium Archeobotaniczne. Kraków. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
24.
Lityńska-Zając, M., 1999. Badania archeobotaniczne na stanowisku 2 w Jakuszowicach, gm. Kazimierza Wielka, woj. Świętokrzyskie. In: Wasylikowa, K. (ed.), Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Polish Botanical Studies. Guidebook Series 23, pp. 183–195.
25.
Lityńska-Zając, M., 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Kraków. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
26.
Lityńska-Zając, M., 2007. Early Neolithic agriculture in south Poland reconstructed from archaeobotanical plant remains. In: Colledge, S., Conolly, J. (eds), The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe. University College London Institute of Archaeology Publications. London, pp. 315–326.
27.
Lityńska-Zając, M., 2010. Botanical analysis of the multicultural site in Smroków, Słomniki commune. Sprawozdania Archeologiczne 62, 335–352.
28.
Lityńska-Zając, M., Makowicz-Poliszot, D., 2019. Gospodarka rolno-hodowlana ludności kultury trzcinieckiej na popdstawie źródeł przyrodniczych ze stanowiska G w Słonowicach gm. Kazimierza Wielka. Kraków. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademi Nauk.
29.
Lityńska-Zając, M., Wasylikowa, K., 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Vademecum Geobotanicum. In: Faliński, J.B. (ed. of series). Sorus. Poznań.
30.
Lityńska-Zając, M., Wasylikowa, K., Cywa, K., Madeyska, E., Tomczyńska, Z., 2014. Badania archeobotaniczne na stanowiskach 10, 11 i 12 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie. In: Górski, J. (ed.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10–12, pow. wielicki. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, Kraków, pp. 243–275.
31.
Lityńska-Zając, M., Cywa, K., Tomczyńska, Z., Wasylikowa, K., Madeyska, E., Koziarska, A., Skawińska-Wieser, K., 2015. Badania archeobotaniczne na wielokulturowym stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 10, 161–186.
32.
Lityńska-Zając, M., Czekaj-Zastawny, A., Rauba-Bukowska, A., 2017. Utilisation of Cultivated and Wild Plants in the Economy of the Linear Pottery Culture in the Upper Vistula Basin. Sprawozdania Archeologiczne 69, 271–296.
33.
Machnik, J., 1998. Kryteria identyfikacji „Trzcińca”. Uwagi wprowadzające. In: Kośko, A., Czebreszuk, J. (eds), Trzciniec. System kulturowy czy interkulturowy proces? Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, pp. 13–15.
34.
Makarowicz, P., 1998. Kujawski nurt trzcinieckiego kręgu kulturowego – podstawy taksonomiczne. In: Kośko, A., Czebreszuk J. (eds), Trzciniec. System kulturowy czy interkulturowy proces? Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, pp. 33–60.
35.
Makarowicz P., 2010. Trzciniecki krąg kulturowy-wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy. T. 3. Poznań.
36.
Matuszkiewicz, W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. PWN.
37.
Moskal-del Hoyo, M., 2021. Open canopy forests of the loess regions of southern Poland: A review basedon wood charcoal assemblages from Neolithic and Bronze Agearchaeological sites. Quaternary International 593–594, 204–223. https://doi.org/10.1016/j.quai....
38.
Moskal-del Hoyo, M., Lityńska-Zając, M., Korczyńska, M., Cywa, K., Kienlin, T.L., Cappenberg, K., 2015. Plants and environment: results of archaeobotanical research of the Bronze Age settlements in the Carpathian Foothills in Poland. Journal of Archaeological Science 53, 426–444. https://doi.org/10.1016/j.jas.....
39.
Motuzaite-Matuzeviciute, G., Staff, R.A., Hunt, H.V., 2013. The early chronology of broomcorn millet (Panicum miliaceum) in Europe. Antiquity 87, 1073–1085. https://doi.org/10.1017/S00035....
40.
Mueller-Bieniek, A., Woch, M.W., 2012. Właściwości użytkowe i ekologiczne oraz kody roślin znalezionych w warstwach archeologicznych sredniowiecznego Krakowa. In: Mueller Bieniek, A. (ed.), Rośliny w życiu codziennym średniowiecznego Krakowa. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków, pp. 167–184.
41.
Mueller-Bieniek, A., Kittel, P., Muzolf, B., Muzolf, P., 2015. Useful plant from the site Lutomiersk – Kozłówki near Łódź (central Poland) with special reference to the earliest find of Xanthium strumarium L. seeds in Europe. Journal of Archaeological Science: Reports 3, 275–284. https://doi.org/10.1016/j.jasr....
42.
Mueller-Bieniek, A., Moskal-del Hoyo, M., Kapcia, M., Przybyła, M.M., 2018. Traces of supposed Neolithic plant husbandry in the multicultural site 3 at Miechów, southern Poland. In: Valde-Nowak, P., Sobczyk, K., Nowak, M., Źrałka, J. (eds), Amici magistro et collegae suo Ioanni Christopho Kozłowski dedicant. Wydawnictwo Alter, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, pp. 601–608.
43.
Mueller-Bieniek, A., Pyzel, J., Kapcia, M., 2020. Chenopodium seeds in open-air archaeological sites – How to not throw the baby out with the bathwater. Environmental Archaeology 25, 69–81. https://doi.org/10.1080/146141....
45.
Nowak, M., Lityńska-Zając, M., Moskal-del Hoyo, M., Mueller-Bieniek, A., Kapcia, M., Kotynia, K., 2020. Plants of the Funnel Beaker culture in Poland. Sprawozdania Archeologiczne 72(1), 87–114.
46.
Paszkowski, A., Golińska, B., Goliński, P., 2016. Zioła łąkowe jako składnik mieszanek na użytki zielone w świetle badawczym i aplikacyjnym. Grassland Science in Poland 19, 219–228.
47.
Peng, J., Sun, D., Nevo, E., 2011. Wild emmer wheat, ‘Triticum dicoccoides’, occupies a pivotal position in wheat domestication process. Australian Journal of Crop Science 5(9), 1127–1143.
48.
Polakowska, M., 1982. Leśne rośliny zielarskie. Warszawa. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. 2nd ed.
49.
Rutkowski, L., 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. Warszawa. Wydawnictwo naukowe PWN.
50.
Strzelczyk, J.E., 2003. Proso zwyczajne (Panicum miliaceum L.) we wczesnym średniowieczu Wielkopolski. Poznań. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
52.
Urban, J., 2008. Uprawa roli w kulturze trzcinieckiej – zarys problematyki. In: Mogielnicka-Urban, M. (ed.), Opera ex aere. Studia z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza dedykowane prof. J. Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów i kolegów z okazji 70-lecia urodzin. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa, pp. 101–109.
53.
Wasylikowa, K., 1999. Pożywienie zwierząt domowych w czasach prehistorycznych w świetle znalezisk archeobotanicznych. In: Wasylikowa, K. (ed.), 1999, Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Warsztaty archeobotaniczne. Polish Botanical Studies Guidebook Series 23. Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Kraków, pp. 343–365.
54.
Wiąckowski, S.K., 2005. Żywienie, żywność, składniki pokarmowe a zdrowie. Kielce. Stanisław K. Wiąckowski.
55.
Zając, M., Zając, A., 2015. Survival problems of archaeophytes in the polish flora. Biodiversity: Research and Conservation 35, 47–56. https://doi.org/10.2478/biorc-....
56.
Zemanek, A., 2012. Wybrane rośliny średniowiecznego Krakowa w polskich zielnikach renesansu. In: Mueller-Bieniek, A. (ed.), Rośliny w życiu codziennym średniowiecznego Krakowa. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków, pp. 211–242.
57.
Zohary, D., Hopf, M., 2000. Domestication of plants in the Old World: The origin and spread of cultivated plants in West Asia, Europe and the Nile Valley. Oxford. Oxford University Press. 3rd ed.
| eISSN: | 2082-0259 |
| ISSN: | 0001-6594 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
